پیشینه و مبانی نظری سرمایه فکری،مفاهیم و انواع آن

مبانی نظری سرمایه فکری سرمایه فکری یک مفهوم چند رشته ای است و فهم و درک آن در رشته های مرتبط با کسب و کار و تجارت متنوع است ( هوانگ و لوثر ، ۲۰۰۷ : ۳۸۶ ). در خصوص میزان شناخت ما از سرمایه های فکری توافق چندانی وجود ندارد . سرمایه های فکری اگرچه در قبل ناشناخته بود ولی اکنون به اشکال مختلف در فرآیند توسعه اقتصادی ، مدیریتی ، تکنولوژیکی و اجتماعی به ایفای نقش  می پردازد . انقلاب حاصله در تکنولوژی اطلاعات ، اهمیت در حال افزایش دانش و اقتصاد مبتنی بر دانش ، الگو های در حال تغییر ایجاد جامعه شبکه ای و همچنین پیدایش نوآوری به عنوان مهمترین عوامل تعیین کننده مزیت رقابتی از جمله مواردی هستند که موجبات افزایش اهمیت سرمایه فکری در شرکت ها را بیش از پیش فراهم کرده است ( انواری رستمی و رستمی ، ۱۳۸۲ : ۵۱ ). مفهوم سرمایه فکری : تحقیقات در زمینه سرمایه فکری در سال ۱۹۹۰ آغاز گردید و بطور عمده به افزایش آگاهی در مورد وجود و ارزش دارایی های ناملموس در سازمان و گسترش مدل های طبقه بندی سرمایه فکری مربوط می شد ( مار و دیگران ، ۲۰۰۳ : ۴۴۱ ). تاکنون از سرمایه فکری تعاریف متنوعی ارائه شده است . در سال های اخیر افراد و گروههای زیادی از رشته های گوناگون سعی کرده اند تا تعریفی استاندارد از سرمایه فکری که مورد توافق همه باشد را ارائه دهند ( نظری و هرمانس ، ۲۰۰۷ : ۵۹۶ ). نکته ای که در مورد آن اتفاق نظر وجود دارد اینست که پیشگامان تحقیق و عمل در زمینه سرمایه فکری عبارتند از : سویبی ، استوارت ، ادوینسون و مالون ، سالیوان ، بروکینگ و رز ( آرناس و لاواندروس ، ۲۰۰۸ : ۷۸ ). رز و دیگران ، ادوینسون و مالون بیان داشته اند که بین ارزش بازاری شرکت و ارزش دفتری آن تفاوت وجود دارد ، که این چیزی بیش از یک ارزش پنهان نیست ، آنها بیان داشته اند که این ارزش پنهان می تواند به مفهوم دارایی های ناملموس شرکت تجزیه و تحلیل شود ، و نام سرمایه فکری را بر آن اطلاق کردند ( سولر و همکاران ، ۲۰۰۷ : ۴۷۲ ). رز مسلم می پندارد که مفهوم سرمایه فکری فقط درک و تشخیص محض یا توضیح ارزش ضمنی یک سازمان نیست ، بلکه هدف آن همچنین جابجا کردن نتایج تشخیص یا توضیح ارزش ضمنی سازمان به ارزش های جدید است ( چو و دیگران ، ۲۰۰۶ : ۸۸۸ ). ادوینسون و مالون سرمایه فکری را چنین تعریف کرده اند : ’ دانشی که می تواند به ارزش تبدیل شود ‘( نظری و هرمانس ، ۲۰۰۷ : ۵۹۶ ). آنها برای توضیح سرمایه فکری از استعاره درخت که زندگی اش وابسته به ریشه است ، و آن نیز در زیر خاک و پنهان است ، استفاده می کنند و می گویند که موفقیت شرکت به سرمایه فکری اش وابسته است که آن نیز یک منبع پنهان است ( آرناس و لاواندروس